-آماده سازی زمین
جهت آماده سازی زمین لازم است مراحلی انجام گردد که در زیر به آن ها اشاره می¬شود
الف) مبارزه پیش کشت با علف های هرز
از آنجا که خاک های زراعی به دلیل عدم مدیریت صحیح و عوامل طبیعی انتشار بذر دارای بانک بذر بوده و غالبا بذر علف های هرز و محصول کشت شده در سال گذشته در خاک موجود است. در صورت عدم مبارزه با علف های هرز خسارت جبران ناپذیری به محصول کشت شده وارد خواهد شد. روش های مختلفی جهت مبارزه با علف های هرز موجود می¬باشد. از جمله روش های کنترل شیمیایی و مکانیکی(وجین دستی یا ماشینی) .
در صورت استفاده از علف کش ها در زمان رشد گیاه دارویی باعث پایین آمدن کیفت و آلوده شدن محصول خواهد شد. گیاهان دارویی باید به صورت ارگانیک و سالم و به دور از آلودگی تولید شود تا در درمان بتوان از آن استفاده کرد. از این رو نمی توان از روش های شیمیایی کنترل علف هرز بعد از کشت محصول استفاده کرد.
بنابرین لازم است قبل از کشت محصول (پیش کشت) جهت کنترل علف های هرزاقدام شود یا بعد از کشت محصول به صورت وجین دستی با علف های هرز مبارزه شود. جهت کنترل بهتر علف های هرز ترکیب این دو روش بهترین نتیجه را حاصل خواهد کرد.
-کنترل پیش کشت علف های هرز:
یکی از بهترین روش های حذف علف های هرز از بن بردن بذر در حال جوانه زنی آن ها می باشد. بهترین زمان جهت مبارزه پیش کشت فصل گرم سال (اواخر تابستان قبل از کشت پاییزه و اوایل اردیبهشت قبل از کشت بهاره) می¬باشد.
ابتدا باید زمین مورد نظر را آبیاری کرد تا بذر علف های هرز شروع به جوانه زنی کند. ۳-۵ روز بعد از آبیاری زمانی که جوانه بذر علف هرز فعال شد زمان مناسبی برای سم پاشی می¬باشد. جهت این کار از سم علف کش پیش کشت ترفلان (عکس شماره ۱) به میزان ۲-۵/۲ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب جهت ۱ هکتار استفاده می¬شود. با استفاده از سم پاش تراکتوری ۴۰۰ لیتری می توان این میزان سم (۲-۵/۲ لیتر) را در یک هکتار زمین پخش نمود ( با استفاده از بوم های تا شو پشت سم پاش). در صورتی که سطح زمین کم باشد و نتوان از سم پاش تراکتوری استفاده کرد ، می¬توان از سم پاش کولی موتوری یا دستی و به حد نساب رساندن دز سم جهت این کار استفاده کرد.
بلافاصله بعد از اتمام سم پاشی لازم است سم با خاک مخلوط شود. جهت این کار از شخم سطحی (حداکثر ۱۵ سانتی متر) با استفاده از دستگاه چیزل (عکس شماره ۲) استفاده شود تا سم به خوبی با خاک مخلوط شود. بهترین زمان سم پاشی صبح و یا عصر می¬باشد تا سم که در سطح خاک پخش شده قبل از شخم توسط تابش آفتاب تبخیر نشود.
بعد از اتمام کار، سم ترفلان روی جوانه فعال بذر اثر گذاشته و آن را از بین می¬برد. این سم دارای دوره کارنس (دوره اثر) بوده و بعد از ۳ هفته اثرش در خاک از بین خواهد رفت و پس از آن می¬توان اقدام به کشت نمود. این زمان برای کشت نشایی گیاهان داروی کمتر از یک هفته است. و برای کشت بذری گیاهان داروی تا یک ماه می¬باشد.
با این روشن مبارزه با علف های هرز تا ۸۰ درصد علف های هرز خاک از بیخ خواهد رفت. تعدادی از بذر ها به دلایل مختلف از قبیل سخت بودن پوسته بذر و … در اثر سم پاشی از بین نمی¬روند و باید بعد از جوانه زنی به صورت دستی اقدام به وجین این علف های هرز نمود.
ب) کود دهی
از آجا که گیاهان دارویی انتخاب شده جهت کشت چند ساله بوده بنابراین برای بهبود کیفیت فیزیکی و شیمیایی خاک می¬توان از گود دامی استفاده کرد. از این رو تا میزان ۳۰ تن در هکتار کود دامی پوسیده به خصوص کود گاوی پیشنهاد می¬گردد. از انجا که عمدتا کود های دامی دارای بذر علف های هرز می¬باشد از این رو لازم است این کار همزمان با سم پاشی پیش کشت انجام شود تا با سم پاشی بذر موجود در کود نیز از بین رود. برای این کار با استفاده از دستگاه کود پاش (شکل شماره ۳) و یا به صورت دستی کود در سطح زمین پخش شود و بعد از آن با استاده از گاوآهن برگردان دار (شکل شماره ۴) کود پخش شده با خاک مخلوط شود. لازم به ذکر است بعد از این کار آبیاری جهت مبارزه پیش کشت با علف های هرز انجام شود.
ج) شخم
مهمترین مرحله اماده سازی زمین شخم می¬باشد تا یک بستر مناسب جهت کشت آماده شود. جهت شخم اولیه از دستگاه چیزل انجام شود ( تا عمق ۲۵ سانتی متر). لازم به ذکر است خاک جهت شخم باید مرطوب باشد تا از کلوخه شدن خاک هنگام شخم جلوگبری شود. در صورتی که پس از شخم اولیه کلوخه در سطح خاک مشاهده شد با استفاده از دستگاه روتیواتور (جهت خورد کردن کلوخه های کوچک و نرم کردن خاک) یا دیسک (جهت خورد کردن کلوخه های بزرگ(شکل شماره ۵) اقدام به خورد نمودن کلوخه های شود.همچنین میتوان از دو دستگاه به صورت همزمان استفاده نمود بدین صورت که از دیسک جهت خورد کردن اولیه کلوخه ها و از روتیواتور جهت خورد کردن نهایی و نرم کردن خاک استفاده شود.
شخم نهایی جهت ایجاد جوی و پشته در کشت غرقابی با استفاده از دستگاه فاروئر (شکل شماره ۶) انجام خواهد شد. در صورتی که زمین مسطح و نوع آبیاری بارانی و یا قطره ای (زیر سطحی) باشد نیاز به استفاده از دستگاه فاروئر نیست.
۲-کشت
در این طرح کشت گیاه داروئی بادرنجبویه انجام خواهد شد که در ادامه اطلاعات مربوط به کشت این گونه آورده شده است.
کشت گیاه دارویی بادرنجبویه از طریق کشت با نشاء (شکل شماره ۸) انجام می شود. نشاء کاری گیاهان دارویی در زمانی انجام می¬شود که دمای هوا در شبانه روز از ۱۰ درجه سانتی گراد کمتر نشود. همچنین تبخیر و تعرق گیاه زیاد نباشد (در تابستان به علت گرمای زیاد هوا تبخیر و تعرق نشاء بالا بوده و خطر خشک شدن گیاه را تهدید می¬کند) بنابراین با توجه به منطقه کشت اواسط اردیبهشت و اواخر مهر ماه بهترین زمان¬ جهت کشت نشاء می¬باشد.
بعد از آماده کردن زمین که در قسمت قبل ذکر شد و قبل از کشت باید زمین آبیاری گردد. چرا که نشاء در زمین خشک به سرعت آب خود را از دست می¬دهد و تا زمان آبیاری ممکن است نشاء خشک شود و یا صدمه ببیند. در صورتی که به دلیل بارندگی بهاره (در کشت بهاره) و پاییزه ( در کشت پاییزه) خاک دارای رطوبت مناسبی بود نیاز به آبیاری قبل از کشت نیست.
چند روز پس از آبیاری اولیه هنگام گاورو بودن خاک (هنگام راه رفتن روی خاک، خاک به کف کفش نچسبد) زمان مناسبی برای کشت نشاء می¬باشد. سرعت عمل و دقت در هنگام نشاء کاری بسیار مهم است. تا در کوتاه ه ترین زمان نشاء ها با تراکم مناسب (جدول شماره ۱) کشت شود و بلافاصله اقدام به آبیاری گردد. توصیه می¬شود نشاء کشت شده تا پایان روزآبیاری گردد.
در هنگام انتقال نشاء از گلخانه به زمین اصلی باید دقت شود تا در این فاصله نشاء دچار تنش خشکی نشود و هنگام کشت لازم است نشاء ها در سایه قرار گیرند چرا که زیر نور آفتاب با از دست رفتن آب نشاء خشک خواهد شد. بدین منظور می¬توان از سایه درختان استفاده گردد و گونی نخی مرطوب نیز روی نشاء ها کشیده شود.
ردیف نوع گونه تعداد پایه در هکتار (اصله نشاء) فاصله کشت (سانتی متر)
۱ بادرنجبویه ۶۰ هزار ۵۰ در ۵۰
کشت بادرنجبویه از طریق نشاء (شکل شماره ۹) انجام می شود. در کشت جوی و پشته ای بهتر است نشاء کنار پشته در محل داغاب (شکل شماره ۷) (جایی که آب در جوب تا آن قسمت بالا می-آید) کشت شود.
۳-داشت
الف) آبیاری
بعد از کشت گیاهان دارویی به علت کوتاه و سطحی بودن ریشه نشاء کشت شده لازم است آبیاری به صورت هفتگی و منظم انجام شود. گیاه دارویی بادرنجبویه سه تا چهار هفته بعد از کشت شروع به رشد خواهد کرد. هر چه در زمان انتقال نشاء به زمین و هنگام کشت دقت بیشتری شود و نشاء کاری اصولی انجام شود به گیاه تازه کشت شده استرس کمتری وارد خواهد آمد و سریع تر شروع به رشد می¬کند.
در هر صورت آبیاری منظم هفتگی باعث تسریع در رشد گیاه می¬شود. گیاه دارویی کشت شده بادرنجبویه (شکل شماره ۱۱) تا پایان فصل کشت نیاز به آبیاری منظم دارد تا گیاه در سال اول ریشه دهی مناسبی داشته باشد. از این رو لازم است تا پایان فصل رشد و قبل از گلدهی گیاه در سال اول اقدام به برداشت محصول نشود. جهت رشد هر چه بهتر و بالارفتن مقاومت گیاه کود دهی با استفاده از کود های مکمل و هیومکس همزمان با آبیاری پیشنهاد می¬شود
ب) کود دهی
هنگامی که گیاه شروع به رشد می¬کند با توجه به توزیع کود دامی در زمین ریشه دهی گیاه به خوبی انجام می¬شود. جهت بهتر شدن جذب عناصر توسط گیاه می¬توان از اسید هیومیک (هیومکس) (شکل شماره ۱۲) استفاده کرد.
کود هیومیک اسید:
کود هیومکس پودری دارای بالاترین درصد از اسید هیومیک و اسید فولیک است.اسید هیومیک و فولیک اسید از مهمترین اجزا آلی خاک به شمار می آید که موجب باروری و حاصلخیزی خاک می شود .هیومکس پودری ساختمان خاک را اصلاح نموده و باعث تهویه مناسب خاک شده و درنتیجه آن ظرفیت نگهداری آب در خاک افزایش پیدا کرده که به راحتی آب را در اختیار گیاه قرار میدهد. همچنین ترکیبات موجود در این محصول باعث افزایش موجودات خاکزی خاک شده و باعث افزایش باروری به واسطه افزایش فعالیت جانداران ریز می¬گردد. همچنین باعث افزایش جذب عناصر به ویژه فسفرتوسط ریشه گیاه شده و به همین دلیل باعث افزایش رشد و عملکرد گیاه شده و قابلیت جذب تمام عناصر به شدت افزایش پیدا می کند. کود هیومکس پودری باعث افزایش رشد ریشه گیاه شده اثرات تنش های محیطی مانند شوری آب و خاک کم آبی را کاهش می دهد و همین طور باعث افزایش درصد جوانه زنی بذور درخاک شده و مصرف بذر در هکتار را کاهش می دهد.هیومکس پودری کاملا در آب محلول و بدون ذرات معلق می باشد و در سیستمهای قطره ای براحتی قابل مصرف می باشد و بودن هیچ گونه آلاینده های فلزی و ثبت شده برای تولیدات محصولات ارگانیک می باشد.
با توجه به اینکه تولید گیاهان داروئی باید به صورت سالم و ارگانیک استفاده شود و استفاده از کود های شیمیایی و آفت کش و علف کش ها در هنگام رشد گیاه ممنوع می¬باشد از این رو استفاده از کود دامی و کود هیومیک اسید می¬توان گزینه مناسبی جهت تغذیه گیاه و اصلاح ساختار خاک باشد.
استفاده از کود هیومیک اسید به صورت محلول پاشی با استفاده از سم پاش و یا محلول در آب آبیاری امکان پذیر می¬باشد. لازم به ذکر است میزان استفاده این نوع کود در هر حالت روی بسته درج شده است و لازم است بر اساس دستورالعمل درج شده استفاده شود.
در مزرعه هایی که خاک خاصلخیر ندارد و یا به هر دلیلی از کود دامی استفاده نشده، با استفاده از کود دهی همزمان هیومیک اسید به همراه کود¬های کامل N.P.K (20*20*20) (شکل شماره ۱۳) نتیجه رضایت بخشی دارد.تکرار کود دهی در خاک های خاصلخیر هر سه هفته یک بار و در خاک های فقیر هر دو هفته یکبار توصیه می¬گردد
کود N.P.K (20*20*20):
کود کامل ان پی کا ۲۰-۲۰-۲۰ با در صد استاندارد و آنالیز شده ۲۰%ازت ۲۰%فسفات ۲۰% پتاس به همراه مواد غذای میکرو می باشد که برای کلیه محصولات زراعی و باغی در طی زمان رشد قابل استفاده می¬باشد.
عملکرد نیتروژن برای گیاه
نیتروژن در اصل به رشد سریع شاخ و برگ کمک می¬کند. همچنین در تولید بذر گیاه و افزایش میوه موثر می¬باشد. کمک به فتوسنتز و کیفیت بهتر محصول از مزایای استفاده از نیتروژن است. بنابراين قبل از زمان گلدهي نيز و همچنين براي قلمه هاي جوان كه نياز به شاخ و برگ زدن بهتر دارند كودهایي با نيتروژن بالا توصیه میشود.
عملکرد فسفر برای گیاه
فسفر توانایی گیاه برای مقابله با استرس را بالا می¬برد. از دیگر مزیت¬های فسفر، ریشه زایی بهتر و زیاد شدن شکوفه در گیاهان را می¬توان نام برد. بنابراين در زمان شوك گياه به هر دليلي از كودهاي فسفر بالا استفاده كنيد تا گياه از استرس به راحتي خارج شود.
عملکرد پتاسیم برای گیاه
پتاس به کیفیت میوه و گل و تشکیل پروتئین در میوه کمک می¬کند. کاهش بیماری¬ها درگیاه از دیگر فواید پروتئین است. در گیاهان زینتی برای گلدهی و در درختان میوه به درشت شدن میوه و رنگ انداختن میوه کمک می¬کند.
الف)برداشت محصول بادرنجبویه (برداشت سرشاخه)
محصول گیاهان دارویی بادرنجبویه در سال اول تا پایان سال برداشت نمی¬شود. بهترین زمان جهت برداشت سال اول اواخر مهر ماه و اوایل آبان ماه همزمان با شروع شدن بارندگی های پائیزه می¬باشد. همچنین در صورتی که گیاه در طول فصل رشد به مرحله گلدهی رسید جهت جلوگیری از ضعیف شدن گیاه لازم است برداشت محصول قبل از باز شدن گل¬ها و هنگام تشکیل غنچه انجام گردد. از سال دوم این گیاهان با توجه به منطقه کشت شده بین ۳ بار برداشت خواهد شد. ( برداشت اول اواخر خرداد ماه، برداشت دوم اواخر مرداد و برداش سوم اواخر مهر ماه)
برداشت محصول این گونه به صورت برداشت با علف زن های دستی (شکل شماره ۱۴)و یا با داس اره ای از ۵ سانتی متری سطح خاک انجام می¬شود. جهت حفظ کیفیت محصول برداشت با داس توصیه می-شود. انتظار می¬رود از هر هکتار زمین بادرنجبویه در هر بار برداشت ۵ تن محصول تر برگ برداشت شود. بلافاصله بعد از برداشت محصول در طی روز به طور مداوم محصول جهت خشک شدن به محل مورد نظر که از قبل برای خشک کردن محصول پیش بینی شده انتقال می¬یابد. تسریع در انتقال محصول بسیار ضروری است چرا که این گیاهان به خصوص بادرنجبویه به خاطر داشتن مواد موثره ویژه زیر نور آفتاب به سرعت سیاه می¬شود. همچنین روی هم انباشته شدن محصول خشک باعث تیرگی برگ ها و پایین آمدن کیفیت آن¬ می¬شود.
قبل از انتقال محصول به محل خشک کردن لازم است علف های هرز و خاک محصول گرفته شود و در صورت امکان محصول آبکش شود. همچنین در صورتی که برگ محصول مورد نظر باشد قبل از خشک کردن باید برگ و ساقه از هم جدا شود. این کار بعد از خشک شدن محصول نیز امکان پذیر است ولی باعث خورد شدن برگ خواهد شد.
محل خشک کردن گیاهان داروئی باید مسقف و دارای تهویه مناسب و استریل و عاری از هر گونه آلودگی و بدون رطوبت باشد. همچنین محل مورد نظر با میزان محصول مورد انتظار انتخاب شود. به هیچ عنوان محصول روی هم انباشته نباشد و به خوبی در محل پخش شود. در زمان خشک کردن محصول به خصوص روز¬های اول لازم است محصول زیر و رو گردد.
استفاده از روش های طبقه بندی محل خشک کردن (شکل شماره ۱۵) و یا آویزان کردن محصول نتیجه بهتری خواهد داشت. همچنین خشک کردن محصول با دستگاه خشک کن صنعتی بهترین نتیجه را حاصل می¬نماید. میزان محصول برگ خشک حاصل نسبت به محصول تر ۱ به ۵ می¬باشد و از هر ۵ تن محصول تر ۱ تن محصول خشک حاصل می¬شود. خشک شدن محصول بسته به فصل و میزان تهویه محل خشک کردن بین ۱ تا ۳ هفته به طول خواهد انجامید.
بعد از خشک شدن محصول برگ در کیسه های مورد نظر ( شیلیف) انباشته و در محلی خشک و خنک تا زمان فروش نگهداری می¬شود. لازم به ذکر است حفظ ظاهر سالم برگ و پرهیز از خورد کردن آن ها در حفظ کیفیت محصول بسیار مهم می¬باشد. به همین خاطر در هر شیلیف حداکثر ۱۵-۲۰ کیلوگرم برگ سالم نگهداری شود و از انباشتن بیش از حد و خورد کردن محصول جدا خودداری گردد (شکل شماره ۱۶ ).
همچنین می توانید فایل جزوه اموزشی را به صورت پی دی اف بارگیری کنید.
بدون دیدگاه